تالار گفتگوی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com
اما مركب انشائی عبارت است از جمله‏ای كه از چيزی خبر نمی‏دهد بلكه‏
خود ، به وجود آورنده يك معنی است . مثل اين كه می‏گوييم : برو ، بيا ،
حرف نزن ، آيا با من می‏آيی ؟ . ما با اين جمله‏ها فرمان يعنی امر و نهی و
سؤال انشاء می‏كنيم و به وجود می‏آوريم بدون اينكه از چيزی خبر داده باشيم.
مركب تام خبری چون از چيزی حكايت می‏كند و خبر می‏دهد ممكن است با
آنچه از آن خبر می‏دهد مطابقت داشته باشد و ممكن است مطابقت نداشته‏
باشد . مثلا وقتی می‏گوييم من سال گذشته به مكه رفتم ، ممكن است واقعا
چنين باشد و من سال گذشته به مكه رفته باشم ، در اين صورت اين جمله‏
خبريه ، صادق است ، و ممكن است نرفته باشم و در اين صورت اين جمله ،
كاذب است .
اما مركب انشائی چون از چيزی حكايت نمی‏كند و خبر نمی‏دهد بلكه خود به‏
وجود آورنده يك معنی است ، چيزی در خارج ندارد كه با آن مطابقت داشته‏
باشد يا مطابقت نداشته باشد . از اينرو در مركب انشائی صادق بودن يا
كاذب بودن بی‏معنی است .
قضيه در اصطلاح منطقيين همان " قول مركب تام خبری " است . لهذا در
تعريف قضيه می‏گويند : " قول يحتمل الصدق والكذب " قولی است كه‏
احتمال صدق و كذب در آن راه دارد . سر اين كه می‏گوييم احتمال صدق و كذب‏
در آن راه دارد ، اين است كه اولا قولی است مركب نه مفرد ، ثانيا مركب‏
تام است نه غير تام ، ثالثا مركب تام خبری است نه انشائی ، زيرا در
قول مفرد ، و همچنين قول مركب غير تام ، و همچنين قول مركب تام انشائی،