شكل دوم :
اگر " حد وسط " در هر دو مقدمه محمول واقع شود شكل دوم است . اگر بگوييم : " هر مسلمانی معتقد به قرآن است . هر كس آتش را تقديس كند معتقد به قرآن نيست . پس هيچ مسلمانی آتش را تقديس نمیكند " شكل دوم است . شكل دوم بديهی نيست ، به حكم برهان اثبات شده كه با رعايت شرايطی كه ذيلا ذكر میكنيم منتج است . از ذكر برهان مزبور صرف نظر میكنيم و به شرايط آن میپردازيم .شرايط شكل دوم
شرايط شكل دوم دو چيز است : الف - اختلاف مقدمتين ( صغرا و كبرا ) در كيف ، يعنی " ايجاب و سلب " . ب - كليت كبرا . عليهذا اگر دو مقدمه ، موجبه يا سالبه باشد ، و يا اگر كبرا