جواب اين چرا و اين تفاوت را فلسفه میدهد نه منطق .
پس علم صورتی از معلوم است در ذهن . لهذا در تعريف علم و ادراك
گفته شده :
العلم هو الصوره الحاصلة من الشیء عند العقل . يعنی ادراك عبارت است
از صورتی كه از يك شیء در ذهن پديد میآيد .
انقسام علم به تصور و تصديق از اين جهت است كه علم ما به اشياء ،
گاهی به اين شكل است كه ذهن ما حكم میكند به وجود يا عدم نسبتی ميان
اشياء ، يعنی علم ما به شكل قضاوت ميان دو چيز است و حالت قضائی دارد
، و گاهی به اين شكل نيست . اول مثل علم ما به اين كه هوا گرم است يا
هوا گرم نيست ، راستی خوب است ، دروغ خوب نيست . تصديق عبارت است
از قضاوت ذهن ميان دو شیء . اين حالت قضائی ذهن را تصديق مینامند .
اما ذهن هميشه در ارتباط علمی خود با اشياء ، حالت قضائی به خود
نمیگيرد . گاهی آنها را از نظر میگذراند بدون آنكه حكمی درباره آنها بكند
. در صورتی هم كه حالت قضائی به خود میگيرد و ميان دو شیء حكم میكند ،
حكم و قضاوت يك چيز است كه تصديق ناميده میشود و صورتهايی كه از محكوم
عليه و محكوم به يعنی دو چيزی كه ذهن ميان آنها حكم كرده است ( در ذهن
حاصل میشود ) چيز ديگر است . صورتهايی كه ذهن ميان آنها حكم میكند تصور
است .
پس وقتی كه در ذهن خود حكم میكنيم به اينكه هوا گرم است ، آن حكم
تصديق است ، و اما صورت ذهنی هوا و صورت
|