تالار گفتگوی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com

درس سيزدهم

ارزش قياس ( 1 )

از جمله مسائلی كه لازم است ضمن كليات منطق بيان شود ، ارزش منطق‏
است ، و چون غالب ترديد و انكارها در مورد ارزش منطق ، درباره ارزش‏
قياس بوده است ، ما آن را تحت عنوان ارزش قياس بحث می‏كنيم . و به‏
همين دليل اين بحث را كه مربوط به فايده منطق است و طبق معمول بايد در
اول كار بدان توجه شود ما پس از بحث قياس قرار داديم .

پاورقی :
( 1 ) قياس چيزی است كه در بسياری از علوم به كار می‏رود . علوم تجربی‏
نيز خالی از قياس نيستند ، بلكه بنابر تحقيق دقيق منطقيون نظير بوعلی و
خواجه نصيرالدين طوسی و غيرهم ، در هر تجربه‏ای يك قياس نهفته است . و
ما در پاورقيهای جلد دوم اصول فلسفه در اين باره بحث كرده‏ايم . و از
اينرو اگر قياس فاقد ارزش و اعتبار باشد همه علوم و نه تنها علومی كه‏
قياس را به صورت آشكار در استدلالات خود به كار می‏برند بی‏اعتبار خواهند
بود . البته آنچه در درجه اول بی‏اعتبار خواهد بود فلسفه است ، زيرا
فلسفه از هر علم و فن ديگر قياسی‏تر است . منطق نيز بی‏اعتبار خواهد بود ،
از دو جهت : يكی اين كه منطق نيز در استدلالات خود از قياس استفاده‏
می‏كند ، ديگر اين كه بيشتر قواعد منطق به طور مستقيم و يا غير مستقيم‏
مربوط است به " چگونه بايدی قياس " و اگر قياس فاقد ارزش و اعتبار
باشد اكثر قواعد منطق بلاموضوع است .