چيز ديگر را محمول قرار میدهيم يعنی آن را بر موضوع حمل میكنيم و به
عبارت ديگر آنرا بر موضوع بار میكنيم . و به تعبير ديگر : در قضيه حمليه
حكم میكنيم به ثبوت چيزی برای چيزی . در اثر نهادن يك موضوع و بار كردن
چيزی بر آن ، نسبت ميان آنها برقرار میشود و به اين صورت قضيه درست
میشود .
مثلا میگوييم : زيد ايستاده است . و يا میگوييم : عمرو نشسته است .
كلمه " زيد " موضوع را بيان میكند و كلمه " ايستاده " محمول را و
كلمه " است " نسبت حكميه را . در حقيقت ما زيد را در عالم ذهن خود
نهادهايم و ايستادن را بر او بار كردهايم و ميان " زيد " و " ايستاده
" رابطه و نسبت برقرار كردهايم و به اين ترتيب قضيه به وجود آوردهايم.
موضوع و محمول در قضيه حمليه دو طرف نسبت میباشند . اين دو طرف
همواره بايد مفرد باشند و يا مركب غير تام . اگر بگوييم : " آب
هندوانه مفيد است " موضوع قضيه يك مركب ناقص است . ولی هرگز ممكن
نيست كه يك طرف يا هر دو طرف قضيه حمليه ، مركب تام باشد .
نوع رابطه در قضايای حمليه ، رابطه اتحادی است كه با كلمه " است "
در زبان فارسی بيان میشود . مثلا اگر میگوييم " زيد ايستاده است " در
واقع حكم كردهايم كه " زيد " و " ايستاده " در خارج يك چيز را تشكيل
میدهند و با يكديگر متحد شدهاند .
ولی گاهی كه قضيه را در ذهن خود تصور میكنيم و سپس آن را مورد تصديق
قرار میدهيم ، به نحو بالا نيست ، يعنی در آن ، چيزی بر چيزی بار نشده
است ، و به عبارت ديگر در آن ، حكم به
|