به نشو و نمو و تحول و تكامل اين علوم آشنا خواهيد شد .
اكنون میگوييم كه علوم " فريضه " كه بر مسلمانان تحصيل و تحقيق در
آنها واجب است منحصر به علوم فوق نيست بلكه هر علمی كه برآوردن
نيازهای لازم جامعه اسلامی موقوف به دانستن آن علم و تخصص و اجتهاد در آن
علم باشد بر مسلمين تحصيل آن علم از باب به اصطلاح " مقدمه تهيوئی "
واجب و لازم است .
توضيح اين كه اسلام دينی جامع و همه جانبه است ، دينی است كه تنها به
يك سلسله پندها و اندرزهای اخلاقی و فردی و شخصی اكتفا نكرده است ، دينی
است جامعه ساز . آنچه كه يك جامعه بدان نيازمند است ، اسلام آن را به
عنوان يك واجب كفائی فرض كرده است . مثلا جامعه نيازمند به پزشك است
، از اينرو عمل پزشكی واجب كفائی است ، يعنی واجب است به قدر كفايت
پزشك وجود داشته باشد ، و اگر به قدر كفايت پزشك وجود نداشته باشد ،
بر همه افراد واجب است كه وسيلهای فراهم سازند كه افرادی پزشك شوند و
اين مهم انجام گيرد .
و چون پزشكی موقوف است به تحصيل علم پزشكی ، قهرا ( تحصيل ) علم
پزشكی از واجبات كفائی است . همچنين فن معلمی ، فن سياست ، فن تجارت
، انواع فنون و صنايع . و در مواردی كه حفظ جامعه اسلامی و كيان آن موقوف
به اين است كه علوم و صنايع را در عاليترين حد ممكن تحصيل كنند ، آن
علوم در همان سطح واجب میگردد . اين است كه همه علومی كه برای جامعه
اسلامی لازم و ضروری است جزء علوم مفروضه اسلامی قرار
|