تالار گفتگوی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com
حرارت منبسط می‏شود " قياس عقيم است و مولد نيست . زيرا قياس ما شكل‏
اول است و صغرای قياس ، سالبه است در حالی كه بايد موجبه باشد .
همچنين اگر بگوييم : " انسان حيوان است ، بعضی حيوانها نشخوار كننده‏اند
" باز هم قياس ما عقيم است ، زيرا شكل اول است و كبرا جزئيه است و
حال آنكه كبرای شكل اول بايد كليه باشد .

شكل دوم :

اگر " حد وسط " در هر دو مقدمه محمول واقع شود شكل دوم است .
اگر بگوييم : " هر مسلمانی معتقد به قرآن است . هر كس آتش را
تقديس كند معتقد به قرآن نيست . پس هيچ مسلمانی آتش را تقديس نمی‏كند
" شكل دوم است .
شكل دوم بديهی نيست ، به حكم برهان اثبات شده كه با رعايت شرايطی كه‏
ذيلا ذكر می‏كنيم منتج است . از ذكر برهان مزبور صرف نظر می‏كنيم و به‏
شرايط آن می‏پردازيم .

شرايط شكل دوم

شرايط شكل دوم دو چيز است :
الف - اختلاف مقدمتين ( صغرا و كبرا ) در كيف ، يعنی " ايجاب و
سلب " .
ب - كليت كبرا .
عليهذا اگر دو مقدمه ، موجبه يا سالبه باشد ، و يا اگر كبرا