تالار گفتگوی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com

قياس چيست ؟

در تعريف قياس گفته‏اند : " قول مولف من قضايا بحيث يلزم عنه لذاته‏
قول آخر " يعنی قياس مجموعه‏ای فراهم آمده از چند قضيه است كه به صورت‏
يك واحد در آمده و به نحوی است كه لازمه قبول آنها ، قبول يك قضيه ديگر
است .
بعدا كه درباره ارزش قياس بحث می‏كنيم ، فكر را به تفصيل تعريف‏
خواهيم كرد . اينجا ناچاريم اشاره كنيم كه : فكر عبارت است از نوعی عمل‏
ذهن روی معلومات و اندوخته‏های قبلی برای دست يابی به يك نتيجه و تبديل‏
يك مجهول به يك معلوم . بنابراين از تعريفی كه برای قياس كرديم معلوم‏
شد كه قياس خود نوعی فكر است .
فكر اعم است از اين كه در مورد تصورات باشد و يا در مورد تصديقات .
و در مورد تصديقات هم فكر به سه نحو می‏تواند صورت گيرد ، كه يكی از آن‏
سه صورت قياس است . پس فكر اعم از قياس است . به علاوه " فكر " به‏
عمل ذهن از آن جهت كه نوعی كار و فعاليت است اطلاق می‏شود ، اما قياس‏
به محتوای فكر كه عبارت است از چند قضيه با نظم و ارتباط خاص اطلاق‏
می‏گردد .
اقسام حجت : حجت به نوبه خود بر سه قسم است . يعنی آنجا كه می‏خواهيم‏
از قضيه يا قضايايی معلومه ، به قضيه‏ای مجهول دست بيابيم ، سير ذهن ما
به سه گونه ممكن است :
1 - از جزئی به جزئی ، و به عبارت بهتر از متباين به متباين . در اين‏
حال سير ذهن ما افقی خواهد بود . يعنی از نقطه‏ای به