تالار گفتگوی دروس حوزه علميّه قم http://forums.1zekr.com

درس دوازدهم

اقسام قياس

قياس در يك تقسيم اساسی ، منقسم می‏گردد به دو قسم : اقترانی و
استثنائی .
قبلا گفتيم كه هر قياسی مشتمل بر لااقل دو قضيه است ، يعنی از يك قضيه‏
قياس تشكيل نمی‏شود و به عبارت ديگر يك قضيه هيچگاه مولد نيست . و نيز
گفتيم دو قضيه آنگاه قياس تشكيل می‏دهند و مولد می‏گردند كه با نتيجه مورد
نظر بيگانه نبوده باشند . همانطوری كه فرزند وارث پدر و مادر است و
هسته اصلی او از آنها بيرون آمده است ، همين طور است نتيجه نسبت به‏
مقدمتين . چيزی كه هست نتيجه گاهی به صورت پراكنده در مقدمتين موجود
است يعنی هر جزء ( موضوع و يا محمول در حمليه ، و مقدم يا تالی در شرطيه‏
) در يك مقدمه قرار گرفته است ، و گاهی يكجا در مقدمتين قرار گرفته‏
است . اگر به صورت پراكنده در مقدمتين قرار گيرد " قياس اقترانی "
ناميده می‏شود ، و اگر يكجا در مقدمتين قرار گيرد " قياس استثنائی "
ناميده می‏شود . اگر بگوييم :
آهن فلز است . ( صغرا )